ایهام تناسب در قصاید خاقانی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از مهم ترین شگردهای ادبی که باعث ابهام کلام می شود و درنگ خواننده را بالا می برد، ایهام تناسب است. این شگرد که از دیدگاه قدما بیش تر به عنوان ایهام (نه ایهام تناسب) از آن یاد شده است، در شعر خاقانی از نظر کمیت و کیفیت، نمود بیش تری پیدا کرده است تا جایی که می توان گفت جزو ویژگی های سبک او شده است و در تکوین سبک پیچیده و دشوار خاقانی، تاثیری بسزا گذاشته است. خاقانی یکی از معدود شاعرانی است که توانسته است تا این اندازه جوهر شعر را با این شگرد، تزیین کند و آگاهانه برای دشواری و دیریابی شعر خود از آن بهره ببرد. او در این زمینه نوآوری هایی کرده است که از دید اغلب بدیع نویسان، پنهان مانده است. گاهی اوقات، خاقانی با بهره گیری از ایهام تناسب، خواننده را در فهم و درک مستقیم و درست مفهوم شعر، دچار مشکل می کند. در این مقاله ضمن بررسی و نقد آرای بدیع نویسان در مورد ایهام و ایهام تناسب، به چگونگی به کارگیری ایهام تناسب در قصاید خاقانی پرداخته شده است.