آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۳

چکیده

خشکسالی به عنوان بلای طبیعی و پدیده ای اجتناب ناپذیر از دیرباز در پهنه وسیع کشورهای مختلف ـ به ویژه مناطق واقع در اقلیم های گرم و خشک به دفعات به وقوع پیوسته و خسارات زیادی در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و مانند آن به همراه آورده است. بدون تردید، نخستین گام به منظور مقابله مناسب با خشکسالی و پیامدهای آن، شناخت و درکدقیق این پدیده و تاثیرات ناشی از آن در ابعاد مختلف است، تا بتوان براساس آن، راهبردها و راهکارهای اثربخشی را در این زمینه تدوین کرد و به کار گرفت. با توجه به اهمیت موضوع، تحقیق حاضر با هدف «واکاوی و تبیین تاثیر خشکسالی در مناطق روستایی شهرستان زنجان» صورت پذیرفت. این تحقیق از نظر ماهیت، از نوع پژوهش های کمی، از لحاظ میزان و درجه کنترل، غیرآزمایشی و از نظر نحوه گرد آوری داده ها، از نوع تحقیقات میدانی قلمداد می شود. جامعه آماریِ تحقیق را 683 نفر از کشاورزان روستای حاج آرش تشکیل داده اند که با توجه به جدول مورگان و کرجس، تعداد 250 نفر از آنان از طریق نمونه گیری تصادفی ساده برای انجام تحقیق انتخاب شدند. برای گرد آوری داده ها از پرسشنامه استفاده گردید. اعتبار (روایی) پرسشنامه با نظر پانل متخصصان و صاحبنظران در زمینه موضوع مورد پژوهش مورد تایید قرار گرفت. برای تعیین قابلیت اعتماد (پایایی) ابزار تحقیق پیش آزمون انجام گرفت که مقدار آلفای کرونباخ محاسبه شده برای هر یکاز مقیاس های اصلی پرسشنامه در حد مناسب (بالای 75/0) بود. داده های گرد آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (شامل فراوانی، درصد و میانگین) و آمار استنباطی (شامل تحلیل عاملی) و همچنین بررسی وضعیت منطقه از نظر شدت خشکسالی از شاخص استانداردشده بارش (SPI) استفاده شد. نتایج به دست آمده براساس شاخص SPI در خصوص وقوع خشکسالی در منطقه مورد مطالعه بین سال های 1384 تا 1387 حاکی از آن بود که طی سال های 1385 و 1386 منطقه مورد مطالعه در وضعیت خشکسالی ملایم و در سال 1387 در وضعیت خشکسالی متوسط بوده است. همچنین یافته های تحلیل عاملی نشان داد که تاثیر خشکسالی در روستای حاج آرش در سه عامل اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی ـ روانشناختی ظاهر می شود، که این سه عامل در مجموع در حدود 39/61 درصد واریانس را تبیین می کنند.

تبلیغات