پژوهشی درباره نامه منسوب به امام سجاد (ع) خطاب به زهری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

نامه¬ای از حضرت علی¬بن¬الحسین (ع) به محمّدبن¬مسلم معروف به ابن¬شهاب زُهری در برخی منابع ذکر شده است. در این نامه زهری به جهت همکاری با دربار بنی¬امیه مورد سرزنش آن حضرت (ع) قرار گرفته است. معمولاً این نامه در تحلیل موضع¬گیری¬های سیاسی و اجتماعی امام سجّاد (ع) مورد استناد قرار می¬گیرد. از بررسی منابع و کتاب¬های متعدد چنین برمی¬آید که قدیم¬ترین منبع موجودی که این نامه را, البته بدون سند, نقل کرده کتاب تُحَف العُقول تألیف إبن شُعبه حَرّانی است. بررسی محتوایی نامه از عدم سازگاریِ تعابیر موجود در آن با سن، درجه انحراف و سطح علمی زهری در زمان امام سجّاد (ع) نشان دارد. بر اساس بررسی سندی و متنی، صدور این نامه از سوی امام سجّاد (ع) خطاب به زهری را نمی¬توان پذیرفت. از این رو، در نظر گرفتن فرضیاتی دیگر در این ارتباط, ضروری است.