چکیده

سپاه پاسداران از ابتداى تشکیل تاکنون مهم ترین نقش را در پاسدارى از انقلاب اسلامى و دسـتـآوردهاى آن ایفا نموده است . نقش غیرقابل جایگزین این نهاد انقلابى در صحنه هاى مـتـعـدد و مـتـنـوع بـر هـیچ کس پوشیده نیست . یکى از این صحنه هاى مهم ، دفاع از انقلاب اسلامى در مقابل ضد انقلاب اعم از داخلى و خارجى است که در صدد بودند انقلاب و کشور را بـا انـواع تـوطـئه هـا بـه نـابـودى بـکـشـانـنـد. ایـن مـقـاله بـه نـقـش سـپـاه در مقابل بعضى از گروه هاى ضد انقلاب داخلى آن هم به اختصار اشاره مى نماید.

متن

از ابـتـداى پـیـروزى انـقـلاب اسـلامى ، هسته ها و گروه هاى امنیتى ـ نظامى حافظ انقلاب تـشـکـیـل و زمـیـنـه مـنـاسـب بـراى مـوجـودیـت سـپـاه فـراهـم گـردیـد. سـپـاه هـنـگـامـى شـکل گرفت که انقلاب اسلامى با انواع توطئه ها و شرارت هاى داخلى گروهک هایى رو به رو بود که از طرف ابرقدرت هاى شرق و غرب هدایت مى شدند. از همین رو مقابله با این خطرات بر عهده سپاه گذاشته شد.


بـا نـصـرت خـداونـد، حـمایت ها و رهبرى امام خمینى (ره )، روحیه انقلابى و شهادت طلبى پـاسداران و برخوردار شدن سپاه از حمایت ملت و جذب عناصر انقلابى و با ایمان ، به سرعت سپاه آماده مقابله با حوادث و بحران هایى شد که در مسیر انقلاب به وجود آمد. سپاه در حـوادثـى مـثـل بـحـران کـردسـتـان ، ترورهاى کور خیابانى منافقین ، درگیرى ترکمن صـحـرا، کـشـف کـودتـاى نـوژه و... که با تحریک دشمنان داخلى و خارجى دامن زده مى شد فـعـالانه حضور یافت و با تقدیم شهدا و جانبازان بسیارى از اسلام و انقلاب پاسدارى نمود.

در زمـانـى کـه کشور نیاز مبرم به امور امنیتى داشت و نظام فاقد سازمان امنیتى بود سپاه با کمترین بودجه و امکانات و با بیشترین انگیزه و اعتقاد، مرزبانى صادق و لایق براى انـقـلاب و کشور شد. سپاه در کشف خانه هاى تیمى منافقین ، چریک هاى فدایى خلق ، حزب توده ، گروه فرقان و دیگر گروه هاى محارب نقش اصلى داشت و آنها را متلاشى کرد به گـونـه اى کـه وجـود کـشـور و وجود انقلاب متکى بر وجود سپاه گردید تا جایى که امام راحل فرمودند: اگر سپاه نبود کشور هم نبود.367

خدمات ارزنده به انقلاب و کشور و بازگشت امنیت و آرامش به بهاى رشادت ها و فداکارى هـاى بـسـیـار و کـشـف و خـنـثـى سـازى دهـهـا تـوطـئه بـزرگ و کـوچـک تـوسـط سـپـاه در اوایـل انـقـلاب بـاعث گردید که حضرت امام در پیامى ضمن یادآورى رشادت و ایثارگرى پاسداران ، آنها را موجب سرافرازى امت اسلامى بدانند در قسمتى از پیام امام آمده است .

تـوجـه بـه کـارآمـدى امـنـیـتـى و اطـلاعـاتى این جوانان گمنام پاسدار و بسیج و کمیته و دادسـتـانـى و دیگر دلباختگان در راه خدا در به دام انداختن سران خیانتکار حزب توده که چـون مـار پـر خـط و خـال در بـراندازى اسلام فعالیت منافقانه داشتند... جوانان ارجمند و عـزیـز مـا در جـبـهـه هـاى داخـلى از عـمـق جنگلهاى وسیع تا بیغوله ها و پناهگاه هاى بزرگ منحرفان غافل از خدا از دمکرات و کومله تا منافقین و فدایى خلق و حزب خلق به اصطلاح مسلمان و سایر گروهک هاى کوچک و بزرگ را با فداکارى ها و خداطلبى ها آن چنان قلع و قمع کردند که دنیا را با همه دشمنى ها که دارند به اعجاب و تحیّر درآوردند.368

اقدامات سپاه پاسداران در برخورد با ضد انقلاب داخلى و خارجى داراى پرونده اى زرین و قـطـور اسـت که در این مقاله به گوشه اى از آنها، آن هم فقط ضد انقلاب داخلى اشاره مى گردد. اما در ابتدا وظایف سپاه در قانون اساسى و اساسنامه سپاه بیان مى شود.
سپاه در قانون اساسى

قـانـون اسـاسـى فـلسـفه وجودى و رسالت سپاه را به صورت عام و کلى ، نگهبانى از انـقـلاب و دسـتـآوردهـاى آن بـیـان و چـگـونـگـى انـجـام ایـن مـاءموریت را به وضع قوانین موکول مى نماید:

سـپـاه پـاسـداران انـقـلاب اسـلامـى کـه در نـخـسـتـیـن روزهـاى پـیـروزى ایـن انـقـلاب تشکیل شد، براى ادامه نقش خود در نگهبانى از انقلاب و دستآوردهاى آن پا برجا مى ماند. حدود وظایف و قلمرو مسئولیت این سپاه در رابطه با وظایف و قلمرو مسئولیت نیروهاى مسلح دیـگـر بـا تـاءکـیـد بر همکارى و هماهنگى برادرانه میان آنها به وسیله قانون تعیین مى شود.369
سپاه در اساسنامه

سـپـاه پـاسـداران انـقلاب اسلامى نهادى است تحت فرماندهى عالى مقام رهبرى که هدف آن نـگـهـبـانى از انقلاب اسلامى ایران و دستآوردهاى آن و کوشش مستمر در راه تحقق آرمانهاى الهـى و گـسـتـرش حـاکـمـیـت قـانـون خـدا طـبـق قـوانـیـن جـمـهـورى اسـلامى ایران و تقویت کـامـل بـنـیـه دفـاعـى جـمـهورى اسلامى از طریق همکارى با سایر نیروهاى مسلح و آموزش نظامى و سازماندهى نیروهاى مردمى مى باشد.370

سپاه به مجموعه فرماندهى کل ، ستاد مشترک سپاه ، نیروى زمینى ، نیروى هوایى ، نیروى دریـایـى ، نـیـروى مـقـاومـت بـسـیج و نیروى قدس و سازمانهاى وابسته به آنها اطلاق مى گردد.371
ماءموریت هاى سپاه در اساسنامه

مـجـلس شـوراى اسلامى ، اساسنامه سپاه را در تاریخ 15/6/61 در 49 ماده و 16 تبصره بـه تـصـویـب رسـانـد و وظـایـف و مـاءمـوریـت هـاى فـراوانـى را بـه ایـن نـهـاد انـقلابى محول نمود. از جمله این ماءموریت ها عبارتند از:

الف . مبارزه قانونى با عوامل و جریان هایى که در صدد خرابکارى ، براندازى جمهورى اسلامى و یا اقدام علیه انقلاب مى باشند.

ب . مـبـارزه قـانونى با عواملى که با توسل به قوه قهریه در صدد نفى حاکمیت قوانین جمهورى اسلامى باشند.

ج . اقدام همانند دیگر نیروهاى انتظامى در جهت خلع سلاح کسانى که بدون مجوز قانونى اسلحه و مهمات حمل و نگهدارى مى نمایند.

د. هـمـکـارى بـا ارگـان اطـلاعـاتـى کـل کـشـور طـبـق قانونى که به تصویب مجلس خواهد رسید.372

بر اساس بندهاى اول و دوم از ماءموریت هاى مصرح در اساسنامه ، سپاه موظف به مقابله با تـمـامـى احـزاب ، گروهها و جریان هایى مى باشد که در صدد خرابکارى ، براندازى و نـفى حاکمیت دینى هستند. در این بخش از ذکر وظایف و ماءموریت ها، هیچ تصریحى نشده که اقـدام سـپـاه بـایـد نـظـامـى بـاشد چرا که روش هایى که امروزه براى براندازى و نفى حـاکـمـیـت دیـنى در دستور کار برخى از احزاب ، گروهها و جریان هاى سیاسى قرار دارد صـرفـا مـاهـیـت نـظـامـى نـدارد. وظـیـفـه سـپـاه مـقـابـله بـا تـهـدیـد عـلیـه انـقـلاب اسـت . حـال فرقى نمى کند که این تهدید چه ماهیتى دارد بنابراین سپاه باید از تمامى ساز و کـارهـاى لازم بـراى مـقـابـله بـا هـر نـوع تهدیدى چه نظامى و چه غیر نظامى برخوردار بـاشـد. بـنـابـرایـن مـقـابـله بـا کـسـانـى کـه زمـیـنه هاى آشوب ، بحران سازى و ایجاد نارضایتى در جامعه را ایجاد مى کنند، جزو وظایف سپاه است و سپاه باید همواره علاوه بر تـقـویـت بـعـد نـظـامـى در ابـعـاد مـخـتـلف امـنـیـتـى ، اطـلاعـاتـى و فـرهـنـگـى آمـادگـى کامل مقابله با تهدید را داشته باشد.373

بـه هـمین جهت پس از پیروزى انقلاب اسلامى ماءموریت هاى متنوع و متعددى از جمله سرکوب ضـد انـقـلاب اعـم از وابـستگان رژیم شاه و گروهک هاى ضد انقلاب ، خنثى کردن کودتا، سـرکـوب گـروهـهـا و افراد تجزیه طلب قومى و منطقه اى و مقابله با رژیم متجاوز بعث بـه عهده سپاه گذاشته شد. سپاه نیز موفق گردیده تاکنون تمام گروهها و گروهک هاى ضـد انـقـلاب را سـرکوب کرده ، نظم و امنیت را به کشور بازگرداند؛ به گونه اى که همه مردم ایران از مرکز تا نقاط دوردست کشور امنیت و آرامش خاطر داشته باشند.374
1. سرکوب اشرار در خوزستان

بـلافـاصـله پـس از پـیـروزى انقلاب اسلامى ، عناصر مختلف قومى ـ عربى و برخى از شـیـوخ مـنـطقه و عناصر ضد انقلاب و گروه هاى چپ زیر لواى شیخ شبیر خاقانى که از روحـانـیـون بـومـى و داراى اجـتـهـاد بـود جـمـع شده و سازمان سیاسى خلق عرب را پایه گـذارى نـمـودند. هدف نهایى این گروه مورد حمایت مالى ـ تسلیحاتى عراق ، خودمختارى خوزستان بود.

به فاصله اندکى پس از طرح شعارهاى ناسیونالیستى مبنى بر تدریس زبان عربى ، انتشار روزنامه به زبان عربى ، پخش برنامه هاى رادیو تلویزیون به زبان عربى و اخـتـصـاص قسمتى از درآمد نفت براى صرف در خوزستان وارد فاز نظامى شدند375 و بـا تـظـاهـرات مـسـلحـانـه ، حـمـله مـسلحانه به مقرهاى سپاه و کمیته و حمله به بعضى از مـنـازل افـراد سرشناس باعث رعب و وحشت در منطقه گردیدند. شدت بحران به حدى بود کـه امـام خـمـینى (ره ) در پیامى از ارتش و سپاه خواستند که هماهنگ باشند و در سرکوبى اشرار و پاکسازى مناطق به خصوص کردستان و خوزستان همکارى کنند.376

حـمـایـت عـراق از ضـد انـقـلاب به حدّى گسترده بود که به گفته یکى از مسئولین سپاه خـرمـشـهـر، طـى دو سـه روز درگـیـرى ، عـراق بـیـن بـیـست تا سى هزار اسلحه بین ضد انقلابیون پخش کرد.377

سـرانـجام در خرداد 58 با ورود تعدادى از پاسداران سپاه تهران براى کمک به سپاهیان خـرمـشـهـر و آبـادان و با فرماندهى شهید جهان آرا ضد انقلاب مسلح تسلیم و پایگاههاى آنـهـا سـقـوط کـرد و شـیـخ شـبـیـر بـه دسـتـور امـام بـه قـم مـنـتـقـل گردید. با از بین رفتن محوریت شیخ شبیر پایان قطعى حضور و فعالیت آشکار ضد انقلاب وابسته به عراق در خوزستان فرا رسید به گونه اى که هیچ اثر اجتماعى از آنها بر جاى نماند.
2. غائله کردستان

حـزب دمـکـرات کـردسـتـان کـه در سـال 1323 در زمـان اشغال ایران توسط متفقین و با پشتیبانى شوروى اعلام موجودیت کرده بود، پس از خروج اشـغـالگـران از هـم پـاشـید. این حزب پس از سه دهه سکوت در فرداى پیروزى انقلاب اسـلامـى بـا شـعـار خـودمـختارى ولى به واقع براى جدایى کردستان از ایران آن هم با حمایت بیگانگان به خصوص آمریکا فعالیت خود را آغاز کرد.

حمله به پادگان هاى نظامى ، کمین و کاشت مین در سر راه نیروهاى نظامى ، ترور و ارعاب افراد بومى و غیر بومى ، مصادره و به آتش کشیدن امکانات دولتى و گرفتن مالیات از مردم و... از جمله اقدامات حزب دمکرات بود.

جنایات حزب دمکرات و اشرار در کردستان به حدى وحشتناک و غم انگیز بود که قلب امام را به درد آورد، به گونه اى که آن حضرت از تاریخ 27/5/58 لغایت 16/6/58 یعنى طى 20 روز 24 حکم ، پیام و سخنرانى مربوط به کردستان داشتند. چنین اتفاقى حتى در طـول جـنـگ واقـع نـشـد. حـضـرت امـام در ایـن پـیـام هـا وارد جزئیات مى شوند: ((اینها سر پـاسـدارهـا را بـریدند، زن هاى مردم را به گروگان بردند، دست رنج مردم را به آتش کـشیدند.)) سپس از آنها به عنوان اشرار، خرابکار، مفسد، خیانتکار نام برده و در پیام هاى مختلف از قواى انتظامى مى خواهند که هر چه سریع تر به این غائله پایان دهند و آنها را قلع و قمع نمایند:378

بـه قـواى انتظامیه و سپاه پاسداران دستور اکید داده ام که غائله کردستان را ختم نموده و مـردم شـریـف آن مـنطقه را از دست ضد انقلابیون نجات دهند، پاسداران انقلاب در هر محلى هـسـتـنـد بـه مـقـدار کـافـى بـه طـرف سـنـنـدج و کـردسـتـان بـا پل هوایى بسیج شوند و با شدت تمام اشرار را سرکوب نمایند.379
1 ـ 2. عملیات ضد شورش گرى

هـر چـنـد نـقـش دیـگـر ارگـان هـا و نـهـادهـا در حـل بـحـران کـردسـتـان قابل ستایش است ، ولى همگان اعتراف دارند که اقدامات نظامى ، فرهنگى ، اجتماعى سپاه در قالب قرارگاه رمضان و تقدیم هزاران شهید و جانباز طى یک دهه و فداکارى سرداران شـهـیـدى همانند بروجردى ، کاظمى ، کاوه ، همّت و امثالهم باعث گردید کردستان در دامان جمهورى اسلامى باقى بماند.

بـسـیـارى از محققان ، شورش کردستان ایران را از جمله شورش هاى طولانى و منحصر به فـرد قـرن بـیـسـتـم مـى دانـنـد زیـرا ایـن شـورش یـک دهـه طـول کـشید و از شهرها شروع و به مناطق روستایى کشیده شد. و در آن نیروهاى سپاه بر خـلاف رویه مرسوم مقابله با شورش هاى شهرى و روستایى تمام تلاش خود را به کار بستند که آسیبى به مردم و اماکن مسکونى نرسد.

سپاه پاسداران طى یک دهه عملیات روانى ضد شورشگرى دریافته بود که در صورت سلب حمایت افراد اغفال شده از شورش گران آنها قادر به مقاومت طولانى در برابر نظام نـخـواهـند بود لذا براى رسیدن به این هدف دست به روشنگرى علیه احزابى زد که در کـردسـتـان فعال بودند و داعیه خودمختارى داشتند و اهداف شوم آنها را بر ملا نمود. سپاه در فـرآیـنـد روشـنـگـرى خـود از طـریق اعلامیه ، رادیو، بالگرد، شعارنویسى بر در و دیـوار، پـوسـتر، روزنامه ، تریبون هاى نماز جمعه و مدرسه و نوار کوشید تا به مردم کـُرد تـفهیم نماید که دمکرات و کومله و سایر نیروهاى بیگانه مزدورانى هستند که براى رضایت استکبار حاضرند دست به هر جنایتى بزنند.380

هـم زمـان سـپـاه از طـریـق دعوت به تسلیم شورشگران ، دست به افشاگرى سران ضد انـقـلاب زد و بـا افـشـاگـرى مـاهـیـت آنـهـا از طـریـق بـرگـزارى مـیتینگ هاى مردمى که با افـشـاگرى تصویرى و راهپیمایى تسلیمى ها همراه بود، موفق گردید نگرش مردم کُرد بـه نـظـام را تغییر داده ، روحیه ضد انقلابیون را تضعیف نماید و روحیه نیروهاى بومى مـنـطـقه را نسبت به نظام تقویت و بازسازى کند و سران گروههاى ضد انقلاب را ترغیب به تسلیم نماید.

بـررسـى فـرمـانـدهان ، اندیشمندان و صاحب نظران کرد حاکى از آن است که سپاه با یک بـرنـامـه کامل و جامع که با روش هاى مختلف و با مخاطبان گوناگون و زیاد طى یک دهه در کردستان اجرا نمود، موفق گردید شورشگران را وادار به تسلیم نموده ، هزاران نفر را جذب سپاه نماید و در نتیجه انشعابات پى در پى در گروههاى ضد انقلاب بوجود آمد بـه گـونـه اى کـه نـتـوانـستند بحرانى دیگر ایجاد کنند ضمن اینکه عملیات روشنگرى سـپـاه بـازگشت مردم ، نخبگان و اعضاى گروههاى شورش گر را به دامان نظام جمهورى اسلامى به همراه داشت .381
3. شورش نیروهاى چپ در ترکمن صحرا

یک روز پس از پیروزى انقلاب اسلامى ، چریک هاى فدایى خلق با تبلیغ این شایعه که ((شیعه ها تفنگ ها را گرفته اند و قصد تلافى حمله چماق به دست هاى ترکمن در دوران پـهـلوى را دارنـد)) سـتـاد مـرکـزى خـلق تـرکـمـن صـحـرا را تـشـکـیـل دادنـد و بـا خـلع سـلاح شـهـربـانـى و ژانـدارمـرى در عـمـل کـنـترل شهر گنبد را به دست گرفتند. آنها به هر اقدامى دست مى زدند و هر کس را مـى خـواسـتـنـد دسـتـگـیـر و امـوالش را غـارت مـى کـردنـد و دولت در دولت تشکیل داده بودند.

بـه دنـبـال ایـن اقدامات هیاءت اعزامى از وزارت کشور دستور سرکوبى توطئه گران را صادر کرد در پى صدور این فرمان نیروهاى ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامى وارد عـمـل شـدنـد و در نـتـیـجـه 70 تن از چریک هاى فدایى خلق در حین درگیرى با پاسداران دستگیر شدند.382

فاجعه گنبد به حدى بى سابقه و تکان دهنده بود که به هنگام دیدار پاسداران انقلاب اسـلامى گنبد و عده اى از مردم این شهر با امام خمینى (ره ) مادرى از میان جمعیت بلند شد و گـوشـه اى از جـنـایـت هاى وحشتناک گروهک ها را بیان نمود و در پایان این گونه گفت : ((اى رهـبـر مـن شـرم دارم که مادرى با گریه مى گفت در جلوى روى من این گروه جنایتکار به دخترم تجاوز کرده و سر از بدن او جدا کردند!))383

در همین دیدار امام ضمن مفسد خواندن عناصر خلق ترکمن مقابله با آنها را واجب دانسته و در پایان فرمودند:

امـیـدوارم کـه ان شـاء الله امـنـیـت آنـجـا [گنبد کاووس ] برقرار بشود و شما با برادران سـربـازتـان و بـا بـرادران پـاسـدارتـان با هم دست به هم بدهید و این اشرار را از آن ناحیه عقب بزنید.384

بـا رهـنـمـودهـاى امام راحل ، نیروهاى سپاه به تدریج در مراکز حسّاس شهر مستقر شدند و هـواداران انـقلاب ساکن گنبد نیز با بستن سنگر در محله هاى خود، آماده کمک به پاسداران شـدنـد. درگیرى هاى شدید آغاز شد. در این درگیرى ها، فرمانده سپاه گنبد و تعدادى از بـرادران سـپـاه به شهادت رسیدند، ولى شهر از تصرف ضد انقلاب خارج شد و آخرین سنگرهاى آنها سقوط کرد و به این ترتیب غائله گنبد پایان یافت .385
4. کودتاى نافرجام نوژه

یکى از اقدامات سپاه در سرکوب ضد انقلاب ، کشف و خنثى سازى کودتاى نافرجام نوژه با همکارى نهادها و انجمن هاى دیگر بود.

ایده کودتا به عنوان روشى براى براندازى نظام جمهورى اسلامى در بهار 58 توسط بـرخـى از افـسـران سـلطـنـت طـلب بـا حـمـایـت آمـریـکـا شکل گرفت . بعد از اشغال سفارت آمریکا در پاییز 58 توسط دانشجویان پیرو خط امام و سـپـس حـمـله نـافـرجـام آمریکا براى آزادى گروگان ها و شکست در صحراى طبس ، طرح کـودتـا بـا جـدّیـت بـیـشـتـرى دنـبـال شـد. سـازمـانـدهـى کـودتـا بـه شـکـل بـسـیار ماهرانه اى صورت پذیرفته بود. کودتاگران علاوه بر جذب تعدادى از نـظـامـیـان و گـروه هـاى سـیـاسـى داخلى از حمایت آمریکا، انگلیس و عراق و از سازمان هاى جاسوسى معروف دنیا برخوردار بودند.

از نظر کودتاگران فتح تهران مساوى با پیروزى در سراسر ایران تلقى مى شد و با تـوجـه به ارتباط کودتاگران با پایگاه نوژه و نزدیکى به تهران ، کودتا از همدان کـلیـد مـى خـورد. بـراى شروع عملیات 53 فروند هواپیماى جنگى در نظر گرفته شده بـود. جـالب اسـت کـه با هماهنگى هاى انجام شده با عراق با اینکه هنوز جنگ تحمیلى به طـور رسـمـى آغـاز نـشـده بـود مـقـرر گردیده بود که عراق حملات هوایى و زمینى خود را افـزایـش دهـد و کـودتـاگـران به بهانه مقابله با دشمن هواپیماهاى زیادى را مجهز کرده بـودنـد کـه امـرى طـبیعى جلوه مى کرد؛ به خصوص که پایگاه نوژه نزدیک ترین نقطه بـه دشـمـن نـیـز بـود. اهـداف تـعـیـیـن شـده بـراى بمباران ، بیت حضرت امام ، فرودگاه مهرآباد، نخست وزیرى ، ستاد مرکزى سپاه ، پادگان امام حسین (ع ) و... بود.386

اشـغـال رادیـو تلویزیون و ایجاد رعب و وحشت و خواندن پیام هاى سید کاظم شریعتمدارى مبنى بر تاءیید کودتا و دعوت مردم به آرامش مرحله بعدى بود. پس از آن شوراى نظامى تشکیل و شرایط براى بازگشت بختیار به عنوان نخست وزیر کودتا فراهم مى شد.

قـریـب بـه دو مـاه پـیـش از کـودتـا، واحـد اطـلاعـات سـپـاه پـاسـداران انـقـلاب اسـلامى از کـانـال هـاى گـونـاگـون از وجـود یـک کـودتـاى در حـال تـحـقـق آگـاهـى یـافـتـه بـود. فـعـالیـت هـاى شـهـیـد مـحـمـد اسـمـاعـیـل قـربـانى اصل ، تنها شهید عملیات خنثى سازى کودتا و برخى گزارش ها از انـجـمـن اسـلامـى نیروى هوایى باعث این آگاهى شده بود. لذا از همان زمان ستادى مرکب از واحـد اطـلاعـات سـپـاه ، گـروه مـهـنـدسـى ، انـجـمـن اسـلامـى نـیـروى هـوایـى و تعدادى از پـرسـنـل مـومـن ارتـش بـه نـام سـتـاد خـنـثـى سـازى کـودتـا شـکل گرفت . البته افشاى کودتا توسط یکى از خلبانان و یکى از درجه دارانِ کودتا نیز فوق العاده موثر بود. به هر حال در شب وقوع کودتا یعنى 18/4/59 تعداد زیادى از کودتاگران توسط سپاه پاسداران و بقیه دست اندرکاران دستگیر و تعدادى نیز به خارج از کشور فرار نمودند و کودتا نافرجام ماند.387
5. کودتاى قطب زاده

یـکـى از شـبـکه هاى براندازى در جمهورى اسلامى مربوط به صادق قطب زاده از مبارزین قـبـل از انـقـلاب ، هـمـراه امـام در هـواپـیما، عضو شوراى انقلاب ، سرپرست صدا و سیماى جـمـهورى اسلامى و وزیر خارجه جمهورى اسلامى در دولت موقت بود. پس از سقوط دولت مـوقـت ، خـط مـشـى سـیـاسـى وى تـغـیـیر کرد تا جایى که در برابر امام و نظام جمهورى اسلامى به توطئه گرى پرداخت . او کوشید با انجام یک کودتاى نظامى ، امام امت را به شـهـادت برساند و نظام اسلامى را براندازد. او مقدمات کودتا را از طریق همکارى با چند گروه نظامى به منظور تحقق بخشیدن به اهداف شوم خود، فرستادگانى به کشورهاى مـخـتـلف بـراى تـهـیه اسلحه و پول ، هماهنگى با ضد انقلاب داخلى ، اعزام نمایندگانى نزد آقاى شریعتمدارى و قشقایى ها و طرح و نقشه انهدام بیت امام ، مراکز سپاه و کمیته ها و رادیو و تلویزیون فراهم کرده بود.388

بـا تـوجـه بـه اینکه در آن تاریخ کشور داراى وزارت اطلاعات نبود، واحد اطلاعات سپاه پـاسـداران پـیگیر جریان قطب زاده گردید که با همکارى نظامیان متعهد موفق گردید با تعقیب و مراقبت از آقاى قطب زاده و در حدود یکسال و نیم فعالیت اطلاعاتى ، این توطئه را خـنـثـى و بـرگ زریـن دیـگـرى به پرونده سپاه بیفزاید. کشف این توطئه شوم رسوایى شـریعتمدارى را نیز به دنبال داشت به گونه اى که مردم با راهپیمایى ، مراکز مربوط بـه شـریـعـتمدارى را به تصرف درآوردند و در نهایت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از او سلب صلاحیت مرجعیّت نمود.389
6. سازمان مجاهدین خلق (منافقین )

مـجـاهـدیـن خـلق از زمـان بـازگـشـت امـام خـمینى (ره ) در بهمن 57 به طور مداوم زیر لواى اسلامى مبهم و نامعلوم ، با مکتوم نگهداشتن گرایش هاى مارکسیستى شان ، سعى کردند تا جـوانـانى را که بیشتر در خانه هاى مذهبى بزرگ شده و غیر سیاسى بودند و در فرداى انـقـلاب خـود را سـرگـشـتـه احـسـاس ‍ مـى کردند جذب نمایند. آنها پس از جذب نیرو وارد سازماندهى گسترده و سراسرى در سطح کشور شدند و شروع به سهم خواهى در ارکان قدرت نظام به انحاء گوناگون نمودند.390

اعـضـاى سـازمـان به دلیل ضعف شدید اخلاقى و دورى از مبانى اسلامى و حتى عدم رعایت اصـول مـتعارف در برخوردهاى انسانى و اجتماعى و نیز محور کردن سازمان و معیار و ملاک قـرار دادن آن بـراى انـطـباق حق و باطل از افرادى مسلمان و مبارز، افرادى بى اعتقاد، بى اعـتـنا به اصول انسانى ، اجتماعى و اخلاقى تربیت کردند که دست به جنایت هایى زدند که در تاریخ سازمان هاى سیاسى و مبارز کم نظیر یا بى نظیر بود.391

مجاهدین خلق در ابتداى انقلاب چنین تصور مى کردند که به زودى قدرت را در دست خواهند گـرفـت بـه هـمـیـن جـهـت مـسـعـود رجوى کاندیداى ریاست جمهورى شد و تعدادى از اعضاى سـازمـان نـیـز کـانـدیـداى نـمـایـنـدگـى مجلس شدند که کاندیدایى رجوى براى ریاست جـمـهـورى تـوسـط امـام رد شد و هیچ کدام از کاندیداهاى سازمان نیز نتوانستند وارد مجلس گردند.

دسـتـگـیـرى محمدرضا سعادتى عضو سرشناس و با سابقه سازمان به هنگام جاسوسى بـراى شـوروى توسط سپاه پاسداران در اردى بهشت 58 موضع واقعى سازمان با نظام جـمهورى اسلامى را مشخص کرد و مسئولان سیاسى ـ امنیتى نظامى را هشیار کرد که سازمان را نامحرم تلقى کنند.392

بـا روى کـار آمـدن بـنـى صـدر به عنوان رئیس جمهور آنها به این نتیجه رسیدند که با تـوجـه به هماهنگى هاى به عمل آمده سازمان با بنى صدر و امکان دست یابى به کانون هـاى قـدرت ، دسـت یـازیـدن بـه راه حـل نظامى براى رسیدن به قدرت حرکتى زودرس و اقدامى شتاب زده قلمداد مى گردد.393

با کنار گذاشتن بنى صدر از فرماندهى کل قوا توسط امام و اعلام عدم کفایت سیاسى او بـراى ریـاسـت جـمـهـورى در مـجـلس ، بـه یـکـبـاره تـمـام آمـال و آرزوهـاى منافقین بر باد رفت . آنها در یک اقدام شتاب زده در اواخر خرداد 60 علیه نـظـام اعـلام جـنـگ مـسـلحانه نمودند. با شروع جنگ صدها نفر از سپاهیان ، بسیجیان ، مردم حزب اللهى کوچه و بازار به وسیله ترورهاى کور و انفجار توسط منافقین به شهادت رسـیـدنـد. مـنـافـقین همچنین با انفجار دفتر حزب جمهورى اسلامى و نخست وزیرى ، رئیس ‍ دیـوان عـالى کـشـور، رئیس جمهور، نخست وزیر، تعدادى از وزرا، نمایندگان مجلس و دهها نفر از مسئولین نظام و ائمه جمعه استان ها را به شهادت رساندند.394

طـبـق مـدارک مـنـتـشـر شـده ، مـنـافـقـیـن در طـول سال 1360 در مجموع 719 عملیات داشتند که 338 نفر از مردم عزیز کشور توسط آنها بـه شـهـادت رسـیـدنـد. بـیـش از 34 عملیات انجام شده تروریستى در مورد مردم کوچه و بازار و 14 بقیه متوجه نیروهاى رسمى سپاه ، کمیته و روحانیان بوده است .395

مـقابله با ترورها و شناسایى عوامل تروریست به عهده سپاه و بسیج بود، اطلاعات سپاه مـوفـق شـد بـا سـازماندهى نیروها علیه ضد انقلاب مسلح در کلیه شهرستان ها در قالب واحـدهـاى رزمى بر حوادث و رویدادها و اخبار درونى گروه ها تسلط پیدا کرده و با بهره گیرى از سرعت عمل و انعطاف کافى با همکارى نهادها به خصوص کمیته و دادستانى نقش ویژه اى در مبارزه با تروریسم ایفا نماید.
1 ـ 6. کشف خانه هاى تیمى توسط سپاه

در تـاریخ 19/11/60 بر اساس طرح هماهنگ اطلاعات سپاه پاسداران و دادستانى انقلاب بـا شـنـاسایى رده هاى اطلاعاتى و عملیات منظم تعقیب و مراقبت ، پایگاه مرکزیت سازمان در شـمـال تـهـران نـابـود شـد در ایـن عـمـلیـات مـوسـى خیابانى مرد شماره 2 سازمان و مسئول اصلى ترورها در کشور و اشرف ربیعى همسر رجوى به همراه 18 نفر دیگر از رده هـاى بـالاى سـازمـان کشته شدند. این ضربه بسیار مهم باعث پاره شدن اتصالات بخش هاى نظامى ، اجتماعى و روابط سازمان شد.396

تمرکز دو سیستم هماهنگ الکترونیک و انسانى توسط اطلاعات سپاه و نهادهاى امنیتى دیگر باعث شد در مدت کوتاهى خانه هاى تیمى که ستون فقرات تشکیلات ترور بودند کشف و تـمـام افـراد مستقر در آنها کشته ، زخمى و دستگیر گردند به گونه اى که سبحانى از مـسـئولان امـنـیـتـى سـازمـان مـى گـویـد بـه دنـبـال ضربه 19 بهمن 60 با ضربه هاى سـراسـرى و هـمـزمـان رژیـم در اردیـبـهشت 61 بیش از 80 درصد کادر و مسئولین سازمان دسـتـگـیـر یا در درگیرى ها کشته شدند و کلیه ارتباطات تشکیلاتى اعضاى سازمان با یکدیگر از هم پاشیده شد.397

در ایـن شـرایـط کـه حـتـى کـمـتـریـن تـحـرک نـیـز بـراى نیروهاى سازمان طاقت فرسا و خـطـرآفـریـن شـده بـود مـشـى خروج از کشور برگزیده شد و دستور عقب نشینى کادرها، اعضاى واحدهاى عملیاتى و سمپات هاى باقى مانده در ایران صادر گردید که تعدادى از آنها نیز به هنگام خروج از کشور توسط سپاه و دادستانى دستگیر شدند.

پـس از نـاکـامـى مـنـافـقین در داخل کشور آنها با توجه به ارتباطاتى که قبلا با دولت بـعـثـى عـراق داشـتـنـد، بـه عـراق ، دشـمـن در حـال جـنـگ بـا ایران پناهنده شدند. آنان در طول دفاع ملت ایران ، چه خیانت ها و جنایت هایى که علیه ایران مرتکب نشدند. رژیم بعث نـیـز از آنـهـا مـى خـواسـت کـه گـاه بـه گاه عملیات نظامى علیه جمهورى اسلامى داشته باشند. ولى پس از پذیرش قطعنامه 598 توسط جمهورى اسلامى ، رژیم بعث چون خود نـمـى تـوانـسـت مستقیما تجاوز جدیدى به خاک ایران داشته باشد، درصدد برآمد در فاز جدید جنگ با استفاده از نیروى منافقین اقداماتى شبیه آنچه که قرارگاه رمضان در جنگ در داخل خاک عراق انجام مى داد، صورت دهد.
2 ـ 6. شکست سنگین منافقین در عملیات مرصاد

مـحـمـود عـطـایـى از اعـضـاى مـرکـزیـت سـازمـان و فـرمـانـده مـحـور پـنـجـم و مـسـئول تـسـخیر تهران در یک نشست توجیهى براى شرکت کنندگان در جنگ در رابطه با انـجـام عـملیات گفت : ((مسعود مى گوید که صاحب خانه به ما فشار مى آورد و این فشار صاحب خانه را نباید غیر دوستانه تلقى کرد.))398

در این عملیات که نام آن فروغ جاویدان بود، منافقین با 25 تیپ 200 نفره که از اعضاى مـنافقین در کشورهاى گوناگون دنیا فراخوان شده بودند، با تجهیزات پیشرفته و با حـمـایـت و پـشـتـیـبـانـى تسلیحاتى ـ لجستکى و هوایى دشمن بعثى ، براى ساقط نمودن جـمـهـورى اسـلامـى (!) وارد ایران شدند. مراکزى که قرار بود در مسیر عملیات در استان هاى کرمانشاه ، همدان ، قزوین مورد ضربه منافقین قرار گیرد عبارت بود از کلیه مراکز سپاه ، کمیته ، ارتش و مراکزى که به نوعى به نیروهاى مسلح مربوط بودند. در تهران نیز مقرر شده بود بیت حضرت امام ، ساختمان هاى مجلس ، ریاست جمهورى ، نخست وزیرى ، رادیـو تـلویـزیـون ، سـتـاد مـرکـزى سپاه ، کمیته مرکزى و سایر مراکز مهم نظام مورد ضـربـه قـرار گـیرد. برنامه زمان بندى شده از زمان حرکت تا تصرف تهران نیز 24 ساعت پیش بینى شده بود.399

مـجـموع نیروهاى سازماندهى شده منافقینى که وارد ایران شدند 4536 نفر بودند که در گـردنـه حـسن آباد (بین اسلام آباد و کرمانشاه ) با نیروهاى سپاه و بسیج درگیر شدند. در ایـن عـمـلیـات غـرورآفـریـن کـه بـا حـمـایـت نـیـروى هوایى ارتش و هوانیروز صورت پـذیـرفـت رزمـنـدگـان اسـلام مـوفق شدند 2536 نفر از منافقین را در میدان جنگ به هلاکت بـرسـانـنـد و نـزدیک به 1000 نفر از آنها را مجروح سازند.400 اقدام سپاه در عملیات مـرصاد علیه منافقین باعث اختلاف شدید در میان کادر رهبرى ، اختلافات درون سازمانى و در نتیجه باعث فروپاشى کامل آنها در جهان گردید به گونه اى که آنها از آن به بعد تاکنون نتوانسته اند به انسجام قبلى خود بازگردند.

عـلاوه بـر مـواردى که در این مقاله به آنها اشاره گردید سپاه غائله ها، فتنه ها و توطئه هـاى رنـگارنگ دیگرى را نیز در این کشور خنثى نمود که فقط به فهرست آنها اشاره مى گردد.

1. به شکست کشاندن غائله سیستان و بلوچستان و جلوگیرى از سقوط زاهدان

2. خنثى سازى گروهک خلق مسلمان در تبریز

3. دفع فتنه خوانین قشقایى در فارس

4. دستگیرى اعضاى آشکار و مخفى حزب توده

5. شرکت فعال در نابودى گروه فرقان

6. خنثى سازى توطئه مشترک منافقین و بنى صدر

7. مقابله با توطئه منافقین در خارج از کشور

8 . خنثى سازى فتنه کمونیست ها در جنگلهاى آمل

9. خنثى نمودن توطئه هواپیماربایى

10. تعقیب و به هلاکت رساندن ضد انقلاب در مناطق مرزى کشور

11. پاکسازى مناطق آلوده و باراندازهاى اشرار در جنوب و شرق کشور

12. دفـع شـورش هـاى کـور کـه در دهـه 70 در شـهـرهـایـى مثل اراک ، مشهد، قزوین و اسلامشهر به وجود آمد.401

13. دفع فتنه شورش ضد انقلاب در تیرماه 78
پینوشتها:

367. صحیفه امام ، ج 9، ص 314.

368. همان ، ج 17، ص 422.

369. قانون اساسى ، اصل 150.

370. اساسنامه سپاه ، ص 1.

371. آئین نامه انضباطى نیروهاى مسلح جمهورى اسلامى ایران ، اداره نیروى انسانى ستاد مشترک سپاه .

372. اساسنامه سپاه ، تهران ، نشر ستاد مرکزى واحد بسیج ، 1361، ص 2 و 3.

373. نشریه صبح صادق ، ش 350، 30/2/87، ص 2.

374. فصلنامه حصون ، ش 11، ص 145.

375. تـحـولات سـیـاسـى اجـتـمـاعـى بـعد از انقلاب اسلامى در ایران ، یحیى فوزى ، ج اول ، تهران ، نشر عروج ، 1384، ص ‍ 498.

376. سپاه در اندیشه امام ، ص 163.

377. همان ، تحولات سیاسى اجتماعى بعد از انقلاب ، ج 1، ص 509.

378. صحیفه امام ، ج 9، ص 285-325.

379. همان ، ص 306 و 307.

380. فصلنامه عملیات روانى ، ش 12، ص 15.

381. همان ، ص 31-32.

382. کیهان ، 14/2/58.

383. همان ، تحولات سیاسى اجتماعى بعد از انقلاب ، ج 1، ص 448-449.

384. صحیفه امام ، ج 7، ص 11.

385. همان ، تحولات سیاسى ، ص 450-455.

386. همان ، ص 620-633.

387. همان ، ص 639.

388. خاطره ها، محمد محمدى رى شهرى ، ج 1، ص 226-229.

389. همان ، ص 200-201.

390. نـبردهاى شرق کارون ، سید على بنى لوحى و دیگران ، تهران ، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ ، 79، ص 276.

391. سـازمـان مـجـاهـدیـن خـلق پیدایى تا فرجام ، جمعى از پژوهشگران ، ج 2، تهران ، مـرکـز مـطـالعـات و پـژوهـش هـاى سـیـاسـى ، 85، ص 253، بـه نقل از خاطرات جواد منصورى .

392. همان ، ص 418.

393. همان ، نبردهاى شرق کارون ، ص 239.

394. همان ، ص 246.

395. همان ، مجاهدین خلق ، ج 2، ص 681-683.

396. همان ، ص 689.

397. همان ، ص 695-696.

398. گذر از بحران 67، دفتر سیاسى سپاه ، تهران ، 1368، ص 159.

399. بـررسـى شـکـسـت سـازمـان مـجـاهـدین خلق در عملیات فروغ جاویدان ، پایان نامه محمدرضا شبانى ، سال 77، ص ‍ 115-116.

400. همان ، ص 140 و تحولات سیاسى اجتماعى ، ج 2، ص 87-88.

401. سـپـاه پاسداران انقلاب اسلامى در اندیشه امام خمینى ، مهدى مرندى ، تهران ، نشر مؤ سسه امام خمینى ، صفحات ص ـ ز ـ ح .

تبلیغات