محمدحسین رفیعی

محمدحسین رفیعی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۵۲ مورد.
۱.

راهبردهای قرآنی در مواجهه با چالش های استقلال سیاسی دولت های اسلامی از منظر مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: بحران پژوهی جهان اسلام دوره ۱۰ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ 23 - 50

کلید واژه ها: راهبردها استقلال سیاسی دولت اسلامی خودآگاهی عزت طلبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 507 تعداد دانلود : 266
«استقلال خواهی» در روابط بین الملل، یکی از مهم ترین چالش های اساسی دولت های مستقل در دوره های مختلف، بوده است. هدف پژوهش حاضر نیز با توجه به اهمیت این موضوع بررسی راهبردهای قرآنی در مواجهه با چالش های استقلال سیاسی دولت های اسلامی است. مقاله حاضر این سوال را مطرح می کند که راهبردهای قرآنی در مواجهه با چالش های استقلال سیاسی دولت های اسلامی از منظر مقام معظم رهبری چیست؟(سوال). فرضیه مقاله با استفاده از روش تحلیلی اسنادی (روش) چنین صورت بندی شده است: «از نظر مقام معظم رهبری، توجه به مبانی و ارزش های اسلامی، آگاهی و هوشیاری ملت های اسلامی، مصلحت نگری، عزت طلبی و حکمت نگری؛ وحدت گرایی امت اسلام، عدم اعتماد به ستمگران، استکبارستیزی، عدم وابستگی به بیگانگان، تقویت روابط سیاسی دول اسلامی، ایجاد نیروی دفاعی مشترک اسلامی، مهم ترین راهبردها برای غلبه بر چالش های استقلال سیاسی دولت های اسلامی است» (فرضیه). در صورت عملیاتی شدن این راهبردها توسط دول اسلامی، آثار آن در شبکه برون دادهای نظری و عملی در سیاست گذاری ها و سیاست خارجی دولت های اسلامی ظاهر خواهد شد. 
۲.

مرجعیت علمی قرآن از نگاه علامه طباطبایی

نویسنده:
منبع: مطالعات علوم قرآن سال اول پاییز ۱۳۹۸ شماره ۱ 8 - 37

کلید واژه ها: مرجعیت علمی قرآن کارکرد های علمی قرآن جامعیت قرآن تفسیر المیزان علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 888 تعداد دانلود : 314
مرجعیت علمی قرآن عنوان نوپدیدی در مطالعات قرآنی است و به این معناست که قرآن دارای بالاترین شایستگی های علمی در رفع نیاز ها و انتظارات علمی به نسبت دیگر منابع علمی می باشد. اعتقاد به مرجعیت علمی قرآن تابعی از پذیرش اصل جامعیت قرآن است؛ اما اعتقاد به جامعیت در همه ابعاد آن لزوماً به معنای اعتقاد به مرجعیت علمی قرآن نیست. بررسی مرجعیت علمی قرآن از نگاه علامه طباطبایی، که موضوع این پژوهش است، پیشینه خاص ندارد. این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی و کشفی از تفسیر المیزان و دیگر آثار علامه طباطبایی انجام شده است و هدفش بررسی میزان اعتقاد به مرجعیت علمی قرآن از نگاه علامه طباطبایی است. از بررسی های انجام شده در آثار علامه طباطبایی پیرامون مسئله مرجعیت علمی قرآن، به دست می آید که وی به مرجعیت نسبی علمی قرآن کریم معتقد است. در نوشته های علامه طباطبایی بحث مستقلی در موضوع جامعیت و مرجعیت علمی به چشم نمی خورد، اما اهمیت مسائل و موضوعات مرتبط با جامعیت و پاسخگویی قرآن موجب شده است علامه همچون دیگر مفسران ناگزیر در ذیل برخی مباحث تفسیری، دیدگاه خود را با ادبیات متفاوت دراین باره روشن کند.
۳.

رباط های مکه در قرون میانه اسلامی (The Ribats in Mecca during the Medieval period; BSOAS, V.61, N, 1, pp.29-50)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده: مترجم:
منبع: میقات حج دوره ۲۶ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۱۰۴) 85 - 109

کلید واژه ها: حج مکه وقف رباط بناهای عام المنفعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 651 تعداد دانلود : 696
شهر مکه در قلب جهان اسلام، پایگاه وحدت و یکپارچگی تمام اقوام و گروه های مسلمانی بود که از اقصی نقاط قلمرو گسترده جهان اسلام به این دیار پای می نهادند. اداره و تسلط بر اوضاع مکه همیشه برای سلسله های حکومتگر در تاریخ اسلام اهمیت داشته و گاه محل نزاع نیز بوده است. در این میان به نظر می رسد اداره شهر، رسیدگی به امور اجتماعی و اقتصادی ساکنان و مدیریت رویداد عظیم حج در طول تاریخ، مستقل از رقابت های سیاسی انجام می شده است.  آیین ماندگار وقف یکی از راهبردهای اثرگذار مسلمین برای شکل دادن به نوعی نظم اجتماعی در راستای کاهش فاصله طبقاتی و دستگیری از مستمندان بوده و به عنوان یکی از مظاهر مدیریت اجتماعی   اقتصادی در جامعه مسلمین رواج داشته است. شهر مکه، به عنوان پایگاه و موطن اسلام نیز، از این قاعده مستثنا نبوده است. ساخت و وقف رباط، به مثابه اقامتگاهی موقت جهت اسکان زائران، حاجیان یا مجاوران مستمند مکی، از دیرباز در شهر مکه سابقه داشته است. در این مقاله با جستجوی مشخصات رباط های مکه میان متون تاریخی دست اول، تلاش شده به بخشی از این نظم اجتماعی که در پرتو وقف، جامعه مسلمین را شکل داده نگریسته شود. اطلاعات قریب به شصت رباط، از قرن چهارم تا میانه قرن دهم، در منابع موجود است که ضمن گردآوری اطلاعات مرتبط بدان ها، جمع بندی خوبی از تقسیم بندی های اجتماعی، قومیتی و... نسبت به سازندگان، واقفان و حتی موقعیت جغرافیایی احداث این رباط ها ارائه شده است.
۴.

سیر تطور اداره اوقاف در تحولات سیاسی اجتماعی مصر قرن نوزدهم میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال هشتم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۱ 53-82

کلید واژه ها: مصر محمدعلی پاشا تنظیمات اداره ی اوقاف دیوان سالاری اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 289 تعداد دانلود : 209
تاریخ جهان اسلام در دو قرن اخیر، روایتگر جدال سنت های بومی مسلمین و فرهنگ نوپای غربی است. در این میان مصریان، به سبب حضور سه ساله ی دولت فرانسه، جزء پیشگامان مواجهه با فرهنگ غربی هستند. هرچند کارنامه ی فعالیت های فرانسویان در مصر به تاریکی تجربیات دیگر استعمارگران در خاورمیانه نبود، اما غرب ستیزان و مخالفان مظاهر تجدد محمدعلی پاشا را که بلافاصله پس از خروج فرانسویان در مصر بر سر کار آمده بود، غرب گرا و عنصر وابسته می خواندند. در این نوشتار، با بهره گیری از روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای، تلاش شده تا ضمن نقد و بررسی هویت درون نگر یا غرب گرای اصلاحات محمدعلی پاشا و جانشینانش، به عنوان یک مورد مطالعاتی، روند تغییر و تحول «اداره ی اوقاف» را به مثابه ی یکی از پرسابقه ترین نهادهای مذهبی اقتصادی جوامع مسلمان در جریان مواجهه ی جامعه ی مصر با تجدد متأثر از آن بررسی شود. در این راستا به مقایسه ی تطبیقی دو قانون مهم مصوب محمدعلی و جانشینانش در مورد اداره ی اوقاف پرداخته خواهد شد و تأثیرات آن با قوانین مشابه در عهد سلاطین مملوک یا عثمانی مقایسه خواهد شد. از سوی دیگر، به شکل گیری نهاد و تشکیلات متکفل اداره ی اوقاف در ساختار حکومت جدید مصر در عهد خدیویان تا روزگار تسلط انگلستان بر مصر توجه شده و گزارشی از سیر تطور و شکل گیری این نهاد مهم حکومتی در جریان تحولات تاریخ مصر در قرن نوزدهم ارائه خواهد شد.
۵.

عبدالله سویدی و روایتی سلَفی از کنگره تقریب نادرشاه افشار در نجف(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال نهم بهار ۱۳۹۶ شماره ۳۲

کلید واژه ها: عراق تشیع نادرشاه افشار سلفیه تقریب بین مذاهب عبدالله سویدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی افشار فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : 275 تعداد دانلود : 740
کنگره نجف که با هدف تقریب بین مذاهب اسلامی و به رسمیت شناخته شدن مذهب شیعه جعفری در سال 1156ق./1743م. برگزار شد، یکی از آخرین تلاش های نادرشاه افشار برای ایجاد تغییر در نظم سیاسی-مذهبی معارض میان ایران شیعی و عثمانی سنی بود. اگرچه تاکنون اشارات و مطالعات متعددی در باب گزارش این نشست و اثرات آن صورت گرفته است، اما این نوشتار با بهره گیری از روش توصیفی-تحلیلی در مطالعات تاریخی که مبتنی بر بررسی موشکافانه اسناد و مدارک کتابخانه ای است، تلاش می کند روایت سنّی سلفی این نشست را که برآمده از مشاهدات شیخ عبدالله سُوَیدی، نماینده والی بغداد در نجف بود مورد تحقیق قرار دهد. در این زمینه بسط و تفسیر مقدماتی همچون شناخت سیاست های مذهبی نادرشاه افشار، شرایط سیاسی، اجتماعی عراق در نیمه قرن هجدهم میلادی و زمینه های شکل گیری اندیشه سلفی در میان علما و متفکران مسلمان مورد توجه قرار خواهد گرفت. همچنین غایت این پژوهش بررسی خاستگاه های اجتماعی و فکری جریان سلفی در عراق و ارائه تاریخی مختصر از روند شکل گیری کنگره نجف است که با مقایسه تطبیقی دو روایت شیعی و سنی از این نشست، تصویری تازه از مناسبات فکری و فرهنگی رایج در طیف سنی و سلفی علمای عراق ارائه خواهد شد.
۶.

الگوی مفهومی«سیاست نخبگان» و کاربست آن در تاریخ عراق قرن نوزدهم میلادی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۸

کلید واژه ها: عراق بغداد امپراتوری عثمانی تنظیمات سیاست نخبگان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 303 تعداد دانلود : 448
تاریخ دو قرن پایانی امپراتوری عثمانی به واسطه وسعت قلمرو، مواجهه بی واسطه با حضور غربیان و تنوع شرایط سیاسی، اقتصادی و فرهنگی حوزه تحت تسلط، بیش از دوره های دیگر مورد توجه پژوهشگران و محققان قرار گرفته است. در این راستا، الگوی مفهو می «سیاست نخبگان» برآمده از مطالعات آلبرت حورانی(۱۹۱۵-۱۹۹۳) به عنوان یکی از راهگشاترین ابزارهای شناخت این دوره ی تاریخی مورد توجه قرار گرفته است. این الگو در فضایی قابلیت اجرا دارد که ضعف دولت مرکزی، مناسبات قدرتی را شکل داده باشند که کنش تسلط طلبانه، اما نافرجام دولت مرکزی، واکنش های گریز از مرکز قدرت های منطقه ای را موجب گردد. در این راستا نقش نخبگان جوامع به مثابه واسطی میان حاکم و توده مردم بسیار مهم است، چراکه حاکمان از طریق تامین منویات آنان، توانایی تسلط بر توده مردم و نخبگان نیز قدرت اعمال نفوذ و تغییر شرایط به نفع خود را به دست می آوردند. پژوهش حاضر به کاربست این الگوی مفهومی در تاریخ عراق دو قرن ۱۸و۱۹ میلادی پرداخته و تحولات مهم اجتماعی و سیاسی آغاز قرن۲۰ را از این منظر علت یابی کرده است.
۷.

پار ه های اسلام شناسی 10 (مطالعاتی درباب واقعه کربلا، از دیروز تا امروز)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۷ آذر و دی ۱۳۹۵ شماره ۵ (پیاپی ۱۶۱) 107 - 113

کلید واژه ها: اسلام شناسی کربلا ادیث زانتو آنتوان بورو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 828 تعداد دانلود : 490
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب سلسله انتشارات اسلام شناسی، به مطالعه و بیان محتوای دو اثر پیرامون واقعه کربلا اقدام کرده است. عناوین این مقالات بدین شرح اند: 1. یادآوری کربلا: بازسازی مجموعه ای از حافظه اسلامی در عصر متقدم اثر آنتوان بورو؛ 2. آن سوی پارادایم کربلا: بازخوانی انقلابی یا رستگاری آن در آینه سوگواری شیعیان اثر ادیث زانتو.
۸.

پاره های اسلام شناسی 9

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۷ خرداد و تیر ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۵۸) 91 - 112

کلید واژه ها: سیره پیامبر آندریاس گورکه کتاب « ایران در بحران؛ سقوط اصفهان و سلسله صفویه» سلفیه سلفی گری سقوط اصفهان صفویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 114 تعداد دانلود : 220
نویسنده در نوشتار حاضر که شماره 9 از سلسله انتشارات پاره های اسلام شناسی است، به معرفی اجمالی و بیان محتوای سه منبع ذیل می پردازد: تألیف و ماهیت مؤلف در متون مرتبط با سیره پیامبر (ص)؛ آندریاس گورکه نقد کتاب «ایران در بحران؛ سقوط اصفهان و سلسله صفویه» مفهوم شناسی سلفیه و سلفی گری  
۹.

پاره های اسلام شناسی 8

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۶ مهر و آبان ۱۳۹۴ شماره ۴ (پیاپی ۱۵۴) 69 - 78

کلید واژه ها: مورخان آذربایجانی ایران شناسان نزاع تاریخ نگارانه شرق شناسان تاریخ نگاری هارون ییلماز آذربایجان حکومت کمونیستی شوروی خوارج عبادیه عقاید کلامی عبادیه فرق خوارج محمدامین خان خیوه کتابخانه خیوه امپراطوری روسیه آفتاندیل ارکینوف والری هافمن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 361 تعداد دانلود : 720
نویسنده در این نوشتار به معرفی سه مقاله اقدام نموده است: مطلب نخست، ترجمه مقاله هارون ییلماز است که در مقاله خود به نزاعی تاریخ نگارانه بر سر هویت مستقل آذربایجان در ایام تسلط حکومت کمونیستی شوروی بر این کشور پرداخته است. ییلماز همچنین سیاست های هویتی و محدودیت های حزب کمونیست در نگارش تاریخ را مورد بررسی قرار داده و گذری به تبیین هویت چند ملیتی و گاه متعارض سیاست های تاریخ نگاری حکومت شوروی زده است. مترجم محتوای بخش های مختلف مقاله را مورد کنکاش قرار می دهد. مطلب دوم به ترجمه مقاله والری هافمن اختصاص دارد که وی در آن به شرح وقایع و تحولات فکری و سیاسی عبادیان عمان و تبیین کلامی عقاید ایشان پرداخته است. در نهایت، سومین مطلب ترجمه مقاله آفتاندیل ارکینوف است که وی در این مقاله، به فعالیت ها و سیاست های فرهنگی محمد رحیم خان پس از فتح این سرزمین در سال 1973 توسط روسیه، به مثابه رنسانس فرهنگی و فکری برای مقابله با نفوذ مهاجمان پرداخته است. او در این مقاله به طور ویژه بر تولیدات و آثار کتابخانه خیوه و ساختار آن متمرکز شده و پس از تبیین ویژگی های جغرافیایی و شرایط تاریخی خیوه، به شرح چگونگی شکل گیری سیاست های حمایتی محمدرحیم خان از تولید آثار و متونی پرداخته که می توانست به عنوان دیوار محافظی در مقابل نفوذ فرهنگی روسیه قلمداد گردد.
۱۰.

پاره های اسلام شناسی 6، عرصه های نوین مطالعات اسلامی (1): باستان شناسی اسلامی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۶ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۵۱) 93 - 99

کلید واژه ها: باستان شناسی اسلامی سبک معماری اسلامی مطالعات اسلامی اسلام شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 973 تعداد دانلود : 613
یکی از حوزه های مطالعات اسلامی که بستری مناسب برای پژوهش های بین رشته ای انگاشته می شود، باستان شناسی اسلامی است. نویسنده در نوشتار حاضر، محتوای چهار اثر پژوهشی در حوزه باستان شناسی اسلامی را مورد معرفی و کاوش قرار می دهد: اثر اول، به هویت، ماهیت و هدف باستان شناسی اسلامی اشاره دارد. اثر دوم، مربوط به مقاله ایلکا لیندشتات است که در اثر خود، چهار کتیبه متقدم عربی که به خط کوفی و به تازگی در اردن یافت شده است را بررسی و تحلیل کرده است. اثر سوم در ارتباط با تحلیل و تفسیر حلقه انگشتری اسلامی (عربی) از عصر وایکینگ ها در شهر بیرکا (سوئد) می باشد. و در نهایت، آخرین اثر که مربوط به رساله دکتری عصام عبدالرحمن بوده که در آن، تأثیر حدیث بر معماری نخستین مساجد اسلامی را مورد مداقه قرار داده است.
۱۱.

پاره های اسلام شناسی 7 ، آخرالزمان پژوهی در مطالعات اسلام شناسی غرب

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۶ خرداد و تیر ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۱۵۲) 61 - 63

کلید واژه ها: آخرالزمان پژوهی آخرالزمان ظهور موعود مطالعات اسلام شناسی اسلام شناسی غربی مطالعات اسلام شناسان غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 170 تعداد دانلود : 231
در ورای کالبد مطالعات اسلامی غربیان حول موضوع سیره نبوی و تاریخ صدر اسلام در طول یک قرن اخیر، مساله آخرالزمان و ظهور موعود یکی از موضوعات کلیدی است که می تواند وجه افتراق تلقی گردد. به عبارت دیگر، توجه یا عدم توجه به موضوع آخرالزمان،  مطالعات اسلام شناسان را به دو گروه تقسیم کرده است. نویسنده در این نوبت از پاره های اسلام شناسی، تلاش نموده است ضمن ارائه تاریخچه ای از روند مطالعات اسلام شناسی حول محور آخرالزمان، به چرایی و کیفیت مواجهه غربیان با این موضوع بپردازد. در راستای این هدف، به عنوان مقدمه، تاریخچه نخستین تلاش های اسلام شناسان غربی در شناخت مفهوم آخرالزمان و تأثیر آن در وقایع اسلام را بیان می دارد.
۱۲.

از بنیادگرایی تا اصلاح گری: بررسی تطبیقی آراء سید قطب و سعید حوّی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۶ مرداد و شهریور ۱۳۹۴ شماره ۳ (پیاپی ۱۵۳) 19 - 29

کلید واژه ها: سید قطب سعید حوی جنبش های اسلام گرا جاهلیه حاکمیه اصلاح گری دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 239 تعداد دانلود : 201
اگرچه نمی توان در اهمیت هدف اصلی سید قطب در تنظیم ساختار فکری اش که همانا ایجاد یک حکومت منسجم و بدون خلل اسلامی بود، شکی وارد کرد اما شیوه مواجهه، راهبرد اصلی و عواقب نظریاتش در تاریخ، فرهنگ و سیاست کشورهای مسلمان خاورمیانه در نیمه دوم قرن بیستم محل اختلاف آراء و نظرات پژوهشگران است. نویسنده، نوشتار حاضر را با هدف پرداختن به یکی از برجسته ترین منتقدان درون گفتمانی سید قطب، یعنی سعید حوی در سوریه، به رشته تحریر درآورده است. وی همچنین، نقش سید قطب را در حرکت تأثیرگذار اخوان المسلمین در مصر و کل خاورمیانه بررسی می کند تا تصویری کمتر دیده شده از این دانشمند مطرح اسلامی در بستر جامعه و زمانه اش ارائه دهد. نویسنده در راستای این هدف، ابتدا گزارشی کلی از مهم ترین جنبه های حیات و اندیشه سید قطب ارائه می نماید. در ادامه، به شرح زندگی و عقاید سعید حوی می پردازد که ضمن اشتراک مبانی با آراء سید قطب، قرائت های تند و عمل گرایانه او را نمی پسندید.
۱۳.

پاره های اسلام شناسی (4) اسلام شناسی در غرب (1): بررسی آثار رابرت هویلند

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ مهر و آبان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۱۴۸) 63 - 76
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 290 تعداد دانلود : 482
نوشتار حاضر مشتمل بر معرفی برخی مقالات لاتین در حوزه مطالعات اسلامی است که تاکنون ترجمه و منتشر نشده اند. نویسنده در نوشتار حاضر تلاش دارد در راستای معرفی مقالات، به اختصار محتوای هر یک از مقالات را مورد مداقه قرار دهد. مقالات این شماره که بررسی آثار رابرت هویلند اختصاص دارند عبارتند از: اسلام از نگاه دیگران: بررسی مأخذشناختی منابع مسیحی، یهودی و زرتشتی درباب اسلام سعید حوّی و احیاگری اسلامی در سوریه بعثی قدیمی ترین آثار مسیحی در باب محمد(ص) متون تازه یاب در باب دولت در صدر اسلام نگارش زندگی نامه محمد(ص) : مشکلات و راه حل ها
۱۴.

پاره های اسلام شناسی (2)

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۴۵) 83 - 96
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 91 تعداد دانلود : 775
نوشتار حاضر مشتمل بر معرفی برخی مقالات لاتین در حوزه مطالعات اسلامی است که تاکنون ترجمه و منتشر نشده اند. نویسنده در نوشتار حاضر تلاش دارد در راستای معرفی مقالات، به اختصار محتوای هر یک از مقالات را مورد مداقه قرار دهد. برخی از عناوین مقالات معرفی شده بدین شرح اند: 1. سعید حوّی: اندیشمندی بنیادگرا در سوریه جدید 2. سعید حوّی و احیاگری اسلامی در سوریه بعثی 3. ایگناتس گلدتسیهر؛ پلی بین اسلام، مسیحیت و یهودیت 4. بررسی مطالعات اخیر در تاریخ تشیع متقدم 5. تاریخ نگاری ترکان عثمانی در قرن نهم: بررسی مورخین بایزید اول و بایزید دوم
۱۵.

صوفیان سعودی: مصالحه میان وهابیان و متصوفه در حجاز (1925 1940)

نویسنده: مترجم:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ خرداد و تیر ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۴۶) 19 - 25

کلید واژه ها: دندراویه سنت ادریسی صوفیان سعودی وهابیان متصوفه حجاز آل سعود تصوف دولت سعودی فرقه احمدیه فرق صوفی عربستان سعودی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 960 تعداد دانلود : 309
دندراویه یکی از طریقت های برآمده از سنت ادریسی بود که پس از مرگ سرسلسله آن، احمد بن ادریس فاسی، در گونه های مختلف در جهان اسلام بسط یافت. نویسنده در مقاله حاضر به دنبال نشان دادن این مسئله است که گرچه دشمنی وهابیان با تصوف قادری امری غیر قابل انکار بوده، اما فِرَقی همچون دندراویه پس از فتح حجاز توسط آل سعود به حیات و اشاعه آموزه های خود ادامه داده اند. وی در پی پاسخ به این سؤال است که چرا تنها دندراویه توانست پس از تسلط دولت سعودی بر حجاز، به فعالیت خود ادامه دهد. یکی از مفاهیم مورد تأکید نویسنده در این مقاله آن است که درک از وهابیت بر مبنای سلسله وقایعی که منجر به فتح حجاز توسط نیروهای سعودی در دهه های 1920 و 1930 شد، با آنچه در ساحت اندیشه رخ داده کمی متفاوت است. وی قبل از نگاه دقیق به ویژگی های خاص فرقه احمدیه، به تبیین وضع تصوف در عربستان سعودی و نوع مواجهه عبدالعزیز با تصوف می پردازد. از این رو، نیم نگاهی به روابط مابین خاندان سعود و ساختار مذهبی وهابی دارد.
۱۶.

پاره های اسلامی شناسی (3) ویژه مطالعات فرقه نصیری علوی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ خرداد و تیر ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۴۶) 69 - 82

کلید واژه ها: فرقه نصیری – علوی نصیریه اسلام شناسی نصیری شناسی علویان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 957 تعداد دانلود : 111
فرقه نصیری – علوی یکی از رازآلودترین پدیده های مطالعات اسلامی در دوره اخیر است. دیدگاه های پذیرفته شده و رایج در باب این فرقه، چنان در تعارض با یکدیگر نضج یافته اند که به سختی می توان بر اشتراکات میان آن ها صحه گذاشت. نویسنده نوشتار حاضر را با هدف گردآوری مجموعه ای کاربردی از مطالعات اسلام شناسان غربی پیرامون فرقه مذکور، به رشته تحریر درآورده است. از این رو، سعی در معرفی و بررسی مختصر محتوایی مقالات و یافته های پژوهشی در باب فرقه نصیری – علوی دارد.
۱۷.

پاره های اسلام شناسی (5) اسلام شناسی در غرب (2): پاتریشیا کرونه و پایان شرق شناسی

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۲۵ آذر - اسفند ۱۳۹۳ شماره ۵ و ۶ (پیاپی ۱۴۹ و ۱۵۰) 115 - 122
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 753 تعداد دانلود : 66
بدون شک یکی از مهم ترین اسلام شناسان حال حاضر در غرب که نظراتش تحولات مهمی در جهت دهی به مطالعات حوزه های متعددی از اسلام شناسی موثر بوده، پاتریشیا کرونه است. نوشتار حاضر مشتمل بر پاتریشا کرونه از خلال آثار و افکار اوست و همچنین نقد برخی از دیدگاه های کرونه. برای این بررسی و شناخت افکار بیشتر روی دو کتاب کرونه به نام های هاجریسم و تجارت مکی تمرکز و افکار کرونه را در از خلال آنها بازشناسانده ایم. 
۱۹.

جریان شناسی سیره پژوهی درغرب؛ با تأکید بر مطالعات درباب اعتبار و وثاقت حدیث در سنت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال پنجم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۹

کلید واژه ها: مستشرقان سیرة نبوی سیره پژوهی در غرب شکاکیت افراطی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات کلیات و فلسفه‌ تاریخ
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ نگاری
تعداد بازدید : 566 تعداد دانلود : 852
تاریخ تلاش های غربیان برای شناخت اسلام و سیرة پیامبر(ص) به سدة نهم میلادی باز می گردد. اما پژوهش های جدی آن ها که در بستره مطالعات آکادمیک و علمی صورت گرفت، از نیمة دوم سدة نوزدهم میلادی آغاز شد. از همان ابتدا دو رویکرد معارض در مقابل هم شکل گرفته و تا زمان حاضر نیز ادامه پیدا کرده است: 1. رویکرد افراطی مستشرقانی که با سردمداری لامنس و کایتانی، به کلی نافی ارزشمندی میراث تاریخی و حدیثی اسلامی در بررسی تاریخ قرآن، سیره و صدر اسلام بوده اند و2. رویکرد معتدلانة افرادی چون نولدکه و بکر که در کنار اذعان به وجود هستة حقیقی و تاریخی موجود در این روایات، همّ خود را بر زدودن حواشی غیر قابل اعتنا از این منابع مصروف داشتند. این دو جریان با حضور اسلام پژوهان سرشناسی چون گلدتسیهر، شاخت و مونتگمری وات به دهه های پایانی سدة بیستم رسید. در این دوره مکتب سیره پژوهی «شکاکیت افراطی» توسط آراء وَنزبرُو بسط یافت و در آستانه سدة بیست و یک میلادی، پژوهش مشترک کرون و کوک آن را به اوج خود رساند. در سویه مقابل افرادی همچون وات، سرجنت و قسطر به دنبال شناخت سازوکاری معتدل و علمی برای تمییز هستة اصلی و تاریخی روایات سیرة نبوی بودند. هریک از این پژوهشگران، تحلیل خاصی از روند تحریف، تلخیص یا تبدیل روایات سیرة نبوی را مطرح کردند و ساز وکار مختص به خود را درباب تمیز مجعولات از حقایق تاریخی ارائه کردند. اگرچه دستاوردهای باستان شناسی جدید، - نظیر یافته های صحرای نگب در جنوب فلسطین- بسیاری از مدعیات شکاکان افراطی را باطل کرده، اما هم اکنون نیز مطالعات سیره پژوهی در غرب را می توان به دو گروه عمدة سنت گرایان خوش بین به سیرة نبوی و شکاکان قائل به عدم وجود هستة تاریخی برای روایات سیره نبوی تقسیم کرد. هدف این مقاله، علاوه بر ارائه گزارشی دقیق و جامع از روند شکل گیری و تثبیت آراء این دو مکتب پژوهشی معارض، ارائه تحلیل و داوری علمی نسبت به مواضع و روش شناسی این دو مکتب است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان