احمد فعال

جریان روشن‏فکری در ایران با ایدئولوژی و ایده‏های انقلابی شروع شد: ایدئولوژی سوسیالیستی، ایدئولوژی ناسیونالیستی و ایدئولوژی دینی. از یک طرف با روشن‏فکران سوسیالیست روبه‏رو بودیم و دغدغه آنها تغییر در ساخت اقتصادی و اجتماعی بود. به زعم این روشن‏فکران، هرگونه تغییر در روابط تولید، از راه تغییر در ساخت سیاسی امکان‏پذیر می‏شد. از مرحوم دکتر تقی ارانی تا مرحوم بیژن جزنی، همه در زمره این دسته از روشن‏فکران قرار می‏گرفتند. از طرف دیگر، روشن‏فکران ناسیونالیستی، با شدت و دل‏مشغولی کمتر، کوشش داشتند تا با ایجاد جنبش ملی، فرهنگ و مناسبات زندگی اجتماعی ایرانیان را با اصول و آرمان آزادی و برابری و استقلال پیوند دهند. از بعضی مبارزان ملی و حقوق مدنی تا مرحوم مصدق و تا شادروان داریوش فروهر، همه در زمره این دسته از روشن‏فکران محسوب می‏شدند. روشن‏فکران دینی کوشش داشتند تا با ساخت‏شکنی در شیوه نگرش سنتی به دین و طرح سیستمیک و هندسی تفکر دینی، جریان ساخت شکنی را متوجه بنیادهای ذهنی جامعه کنند. از مرحوم آیت‏اللّه‏ نایینی تا مرحوم بازرگان و تا دکتر شریعتی و پس از او، در زمره این دسته از روشن‏فکران محسوب می‏شوند.

بررسى ماهیت تروریسم و نیز تبیین ریشه‏هاى مبارزه با تروریسم و تعیین نسبت میان تروریسم و مبارزه با تروریسم محورهاى اساسى این نوشتار به شمار مى‏رود نکته اساسى در ماهیت تروریسم آنست که نابرابرى‏هاى دهشتناک اجتماعى ریشه اصلى تروریسم است نه بنیادگرایى و مبارزه با تروریسم هم دروغى بیش نیست دروغى به منظور چیرگى بر جهان. تروریسم پدیده کریه و شومى است که رشته‏هاى عصبى و اطلاعاتى آن در تار و پود اندیشه بنیادگرایى تغذیه مى‏شود. شاید هم تروریسم زیباترین چیزى است که آگاهى از نابرابرى‏ها را در قرن بیستم پدیده آورده است. تروریسم پدیده شومى است؛ زیرا آمریکاییان تروریسم را بد و شوم مى‏دانند و شاید ازاین‏رو که زشتى‏ها را برملا مى‏کند.