امیر وفاییان

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی خودکارآمدی سواد اطلاعاتی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شاهد تهران انجام شده است. درراستای این هدف، مروری کلی بر مفاهیم خودکارآمدی و خودکارآمدی سواد اطلاعاتی انجام و پیشینه پژوهش به دقت مطالعه شده اند. روش شناسی: پژوهش به روش پیمایشی-توصیفی و با کاربرد مقیاس بیست و هشت گویه ای خودکارآمدی سواد اطلاعاتی آق قویونلو، قربان اوغلو و امی انجام شده است. این مقیاس متغیر مورد بررسی را از هشت بعد شناسایی، مکان یابی، ارزشگذاری، تفسیر، ارتباط و ارزیابی نتایج واکاوی می کند. پرسشنامه بین 210 دانشجو توزیع و داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS و پی. ال. اس (PLS) تحلیل شد. یافته ها: یافته های حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که بار عاملی تمامی سوالات از برازش متناسبی برای مدل برخوردارند. مدل اندازه گیری از روایی همگرا و واگرای مناسبی برخوردار بود. در مورد برازش ساختاری مدل مشخص شد تمامی سوالات و روابط میان متغیرها را در سطح اطمینان 95% معنادار هستند. بررسی معیار R2 نشان داد تمامی شاخص ها نمایان گر برازندگی کیفیت مدل می باشند و تمامی شاخص ها در دامنه مورد قبول قرار دارند. در حوزه برازش کلی مدل مشخص شد برازش مدل 63/0 بوده و از برازش کلی قوی برخوردار است. نتیجه گیری: مقیاس خودکارآمدی سواد اطلاعاتی از سه جنبه برازش مدل اندازه گیری، برازش مدل ساختاری و برازش کلی مدل از تناسب و کیفیت خوبی برخوردار بوده و برای بررسی در بسترهای پژوهشی مختلف از اعتبار برخوردار است. دانشجویان مورد بررسی در هر شش بعد سواد اطلاعاتی از خودکارآمدی بالایی برخوردار بودند.

هدف: مقاله حاضر پس از توصیف چالش های مطالعه در محیط اینترنت، چهار نوع مطالعه تفسیری، جزمی، منفعلانه و دیالکتیک در این محیط را معرفی می کند که از اندیشه های والتر کافمن برگرفته شده است. روش: این پژوهش پیمایشی، با هدف آزمون این روش های چهارگانه در محیط وب در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شاهد تهران، از طریق پرسش نامه انجام شده است. از بین 800 دانشجویی که جامعه آماری را تشکیل می دادند، تعداد 266 نفر با روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفی متناسب، به عنوان نمونه گزینش شدند. یافته ها: با انجام روش های آماری توصیفی و نیز تایید آن ها توسط آزمون ناپارامتری فریدمن، به طور کلی مشخص شد که این دانشجویان به ترتیب از روش های منفعلانه با 6/52، دیالکتیک با 5/33، جزمی با 3/11 و تفسیری با 6/2 درصد در مطالعه منابع وبی بهره می جویند. تحلیل های آماری بیشتری با توجه به جنسیت، دانشکده، مقطع تحصیلی انجام شد که همه نشان می دادند روش مطالعه دیالکتیک که نوع آرمانی مطالعه در محیط وب است، پس از روش منفعلانه جای دارد. با توجه به یافته های پژوهش، لزوم آموزش مهارت های پیشرفته سواد اطلاعاتی و تفکر انتقادی که زمینه ساز انجام مطالعه دیالکتیک است پیشنهاد شده است. بررسی پیشینه ها حاکی از آن است که تا کنون پژوهشی با موضوع مطالعه دیالکتیک در محیط وب انجام نشده است.

هدف اصلی از انجام این پژوهش، تعیین وضعیت کیفیت محتوای نمایه های استنادی WoS و Scopus در مقایسه با یکدیگر است. بدین منظور، ابتدا معیارهای نهایی ارزیابی کیفیت محتوای نمایه های استنادی تدوین شد و سپس، بر اساس این معیارها، کیفیت نشریات نمایه شده دو حوزه موضوعی «انسانی، اجتماعی و هنر» و «پزشکی، مهندسی، کشاورزی و علوم پایه» در نمایه های استنادی Scopus و WoS در مقایسه با یکدیگر و با توجه به هفت شاخص کلی مورد بررسی و تطبیق قرار گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد که در حوزه های موضوعی «انسانی، اجتماعی و هنر» بجز شاخص های «اعتبار و شهرت پدیدآورندگان» و «مدیریت» که در هر دو شاخص نیز پایگاه WoS نسبت به پایگاه Scopus از کیفیت بالاتری برخوردار بود، در بقیه شاخص ها کیفیت نشریات نمایه شده در پایگاه های Scopus و WoS یکسان است. همچنین، در حوزه های موضوعی «پزشکی، مهندسی، کشاورزی و علوم پایه»، در دو شاخص «هدف، محتوا و دامنه» و «کیفیت استنادی» کیفیت نشریات نمایه شده در پایگاه های Scopus و WoS یکسان است، در حالیکه در سه شاخص «اعتبار علمی»، «اعتبار و شهرت پدیدآورندگان» و «مدیریت» نشریات نمایه شده پایگاه WoS نسبت به پایگاه Scopus از کیفیت بالاتری برخوردار است. همچنین، کیفیت نشریات نمایه شده در پایگاه Scopus در دو شاخص «روزآمدی، ثبات و پایداری» و «سهولت دسترسی، بازیابی و استفاده» در این حوزه بیشتر از کیفیت نشریات نمایه شده در پایگاه WoS است.